Adenom Nedir?

Büyümeyi, kalp atış hızını ve üremeyi kontrol ediyor. Bu bezde, farklı hormonları salgılamak için programlı hücreler bulunuyor. Hücrelerden biri genetik bozulmaya uğradığında kontrolsüz çoğalma ortaya çıkıyor. Bir hücrenin genetiğinin bozulup, hastalıklı hücreler üretmesine adenom denir. Bu bozulmadan hangi hormon hücresi etkilendiyse, tümör belirtileri o hormonun aşırı salgılanmasına bağlı olarak değişiyor.

Hipofiz adenomları kadın ve erkeklerde görülebiliyor. Genellikle 25-45 yaş arası kişilerde görülse de daha küçük yaşta kendini gösterebiliyor.

Adenom Nasıl Bir Tümördür?

Hipofiz adenomu iyi huylu tümördür. Yaşam boyu belirti ve zarar vermeden kalabiliyor. Bu tümörlerden bazıları hiçbir hormon dengesizliği yaratmadan, sessizce büyümeye devam ediyorlar. Ancak belirli bir boyuta ulaştıklarında baş ağrısı yapabiliyorlar. Göz sinirlerine baskı yaparak görmede problem oluşturuyorlar.

Bazı tümörler ise aşırı hormon salgılayarak, hormonal dengesizlikleri yol açabiliyorlar. Aşırı büyük el ve ayaklara, şişkin göğüslere, ay dede bir yüze neden oluyorlar.

En Çok Görülen Adenomlar

En sık görülen hipofiz adenomları süt salgılatan prolaktin hormonunun hücrelerindeki tümörlerdir. Bu tümörlerden başka;

*Dev hastalığı olarak bilinen akromegali,
*Ani tansiyon/şekere yol açan Cushing,
*Hormon salgılamayan tümörler,
*Birden fazla hormon salgılayan tümörler,
*Çok nadir olarak da hücrelerin adenomu tiroid bezi yetmezliği/fazlalığı takip ediyor.

Adenomun Nedenleri Nelerdir?

Hipofiz bezindeki kontrolsüz hücre gelişmesinin tam olarak nedeni bilinmiyor. Buna rağmen çok nadir de olsa aile hikâyesi neden olarak görülebiliyor. Ailede görülen hipofiz bezi tümörü varlığı etken olarak kabul edilebiliyor.

Aile genetik faktörleri her ihtimalde neden olarak düşünülüyor. Ailesinde genetik hastalıklar (endokrin neoplazisi sendromu-tip1) bulunan kişilerin fazla risk taşıdığı kabul ediliyor.

Adenom Belirtileri Nelerdir?

Tümörün kitlesi ve hormon salgısı nedeniyle farklı belirtiler ortaya çıkabiliyor. Tümörün kitlesi nedeniyle;
*Baş ağrısı, halsizlik
*Görme alanı bozuklukları, Görme netliğinde azalma,
*Göz küresi hareketlerinde kısıtlılık,
*Çift görme,
*Göz kapağı düşmesi gibi belirtiler görülüyor. Tümörün salgıladığı hormon nedeniyle;
*Kadınlarda; memelerin büyümesi, hassaslaşması ve süt salgılaması, adet düzensizliği ve adet kesilmesi, kısırlık,
*Erkeklerde cinsel güç kaybı, kısırlık ve memelerin büyümesi,
*Aşırı boy uzaması,
*Gövdede toplanan kilo artışı ve kıllanma gibi belirtiler kendini gösteriyor.

Adenom Kötü Huya Çevirebiliyor

Hipofiz adenomu genellikle iyi huylu olmasına rağmen, bazen kötü huyluya dönüşebiliyor. Kötü huylu hipofiz bezi tümörü oluşabiliyor. Bunun belirtilerini de şöyle sıralayabiliriz.

1-Fazla hormon salınımı
2-Kızarık yüz
3-Kas ve kemiklerde zayıflık
4-El ve ayakların aşırı büyümesi
5-Yüksek kan basıncı, düzensiz kalp ritmi,
6-Baş ağrısı, görme kaybı
7-Memeden süt gelmesi veya emzirirken sütün kesilmesi,
8-Adet düzensizlikleri,
9-Cinsel isteksizlik,
10-Vücut tüylerinde dökülme,
11-Kilo alma,
12-Anksiyete, depresyon,
13-Bulantı, kusma, baş dönmesi

Adenom Tedavi Yöntemleri

Tedavi planlanmasına genellikle Endokrinoloji ve Beyin-Sinir Cerrahisi bölümleri birlikte karar veriyorlar. Hastanın bulguları, adenomun boyutu ve hormon durumu göz önüne alınarak başlıca üç tip tedavi seçeneği uygulanıyor.

1- İlaç Tedavisi; Prolaktinomaların tedavisinde ilk seçenek olarak tercih ediliyor. Bazı büyüme hormonu salgılayan hipofiz adenomların da kullanılabiliyor.

2- Cerrahi Tedavi; Prolaktinomalar dışındaki tüm adenomların ilk ve en etkili tedavi seçeneğidir. İki türlü cerrahi yöntem uygulanıyor.

A- Burun içinden yapılan girişim; Mikroskop yardımıyla veya endoskopik olarak uygulanabiliyor. Burun kökünden girilerek beyin tabanına yani hipofiz bölgesine ulaşılıyor. Bu operasyonda genellikle beyin etkilenmiyor.

B- Açık ameliyat; Günümüzde pek tercih edilmeyen yöntemdir. Beyin içinde aşırı büyüyen ve yayılan adenomlarda tercih edilebiliyor.

3- Işın tedavisi; Bu yöntemde Gamma-knife adı verilen tedavi uygulanıyor. Cerrahi ile tam olarak çıkarılamayan veya tekrarlayan tümörlerde kullanılıyor. Gamma Knife tedavisi açık bir ameliyat değildir. Gamma ışınları kullanılarak genellikle tek seansta tedavi sağlanıyor.

Adenom ve Karsinom Arasındaki Farklar

Hipofiz adenomu, hipofiz bezinde ortaya çıkan iyi huylu tümörlerdir. Karsinomlar ise tüm kanserlerin %80-90’ını oluşturan en yaygın kanser tipidir. Ciltte, vücut boşluklarında ve organlarda bulunurlar. Karsinom primer kanser olarak başka organda başlayıp, metastaz olarak beyne sıçramış olabilir. Bu durumda;
* Baş ağrısı, bazen kusma ya da mide bulantısı,
* Zihinsel değişiklikler, artan hafıza problemleri,
* Nöbet geçirme,
* Baş dönmesi gibi belirtiler gösterebilirsiniz. Bu belirtiler hipofiz adenomu belirtileriyle benzerlik gösterse de vakit kaybetmeden doktorunuza görünmelisiniz.